فلزات سنگین، به عنوان عناصری با جرم مولکولی بالا كه در محيط زيست پايدار می مانند و در زنجيره غذايی تجمع پيدا مینمایند، تعریف شده است. در سالهای اخیر تعداد گزارشها از موارد ابتلای واحدهای پرورش حیوانات به سطوح نامتعارف فلزات سنگین با بنتونیتهای فرآوری نشده در حال افزایش است. در این مقاله تلاش شده است تا به معرفی فلزات سنگین و تاثیرات آنها بر عملکرد حیوانات مزرعهای پرداخته شود.
مقدمه
در سال 1386 یک مقاله از دکتر تقیپور بازرگانی و همکاران (مجله دامپزشکی ایران) توجه همه را به اهمیت توجه به سطوح نامتعارف فلزات سنگین در منابع بنتونیتی فرآوری نشده جلب کرد. در این گزارش به آلودگی بنتونیت به 7،129 میلی گرم در کیلوگرم سرب در یک محصول تجاری فرآوری نشده اشاره شده بود که باعث تلف شدن 18 راس گاو شیری با علایم کالبد گشایی پرخونی و خيزدار بودن مغز، پرخونی كليهها و نكروز و خونريزی در مخاط روده شده بود. سایر دامها نیز به مدت دو هفته پس از حذف منبع آلودگی از جیره علایمی هم چون لرزش بدن، حركات جوشی بدون دليل و ريزش بزاق، تحريك پذيری دوره ای، حركت های چرخشی بدون جهت، عدم تعادل، تشنج شديد، غش و كوری مركزی را از خود نشان میدادند. پس از انتشار این مقاله توجه کارشناسان به اهمیت سطوح فلزات سنگین در منابع بنتونیتی جلب شد.
مقادیر فلزات سنگین در منابع بنتونیتی مورد استفاده در اتحادیه اروپا به شدت تحت تاثیر مقرارت مصوب در اداره امنیت غذای اتحادیه اروپا در سال 2010 قرار دارد. براین اساس لزوم تمرکز بر فراگیری دانش مربوط به فلزات سنگین اهمیت می یابد.