در آنالیزهای آزمایشگاهی، مقادیر آلودگی به مایکوتوکسین ها غالبا به صورت خشک شده در هوا گزارش می شود و این بدان معنی است که مقادیر مایکوتوکسین ها در منابع خوراکی که از لحاظ کمی مقدار بیش تری از خوراک حیوانات مزرعه ای را تشکیل می دهند، اهمیت بیشتری می یابد. یکی از پرمصرف ترین منابع خوراکی در صنایع گاو شیری، سیلاژ ذرت است و با توجه به این که حدود ۵۰-۴۰ درصد از ترکیب خوراک گاو شیری (براساس خشک شده در هوا) را سیلاژ ذرت تشکیل می دهد، مقادیر آلودگی به مایکوتوکسین های آن می تواند تعیین کننده شرایط آلودگی گاوهای شیری باشد. در این مقاله تلاش شده است تا مهمترین مایکوتوکسین هایی را که می تواند سیلاژ ذرت را درگیر نماید معرفی شود.
در طی مطالعه ای بر روی ۲۴ مزرعه گاو شیری در هلند (Driehuis et al., ۲۰۰۸) مشخص شد که سطح آلودگی منابع سیلاژ علوفه ای بیش از سه برابر سایر منابع خوراکی در گله است و با توجه به سطح مصرف بالای این منابع در جیره، توجه به مشکلات ناشی از آن ها می تواند اهمیت مضاعفی پیدا کند. در نگاه اول، چنین داده های علمی، با سطح انتظارات ما هیچ هم خوانی ندارد، زیرا براساس قاعده، سطح اسیدیته ی سیلاژ و محدودیتی که در مقدار اکسیژن سیلو وجود دارد می بایستی جلوی رشد کپک ها را گرفته باشد. به غیر از پنیسیلیوم ها، کپک های معمول سیلاژ هم چون فوزاریوم ها، آسپرژیلوس ها، موناسکوس ها، ریزوها و سایر گونه های ژئوتریکوم ها نسبت به اکسیژن و شرایط pH پایین حساس هستند و امکان رشد آن ها در سیلاژ وجود ندارد. پس سوال اینجاست که چگونه منابع علوفه ای سیلاژ شده به سطوح بالای مایکوتوکسینی آلوده می شوند؟
منابع سیلاژ می توانند در دوره ی رشد گیاه در مزرعه به هر یک از قارچ های فوزاریومی یا آسپرژیلوسی آلوده شده باشند و یا آلودگی در زمان طول مدت سیلوسازی و براثر آلودگی به قارچ های آسپرژیلوس یا پنیسیلیوم رخ داده باشد.
اما یکی از مواردی که ممکن است کمتر به آن اشاره شده باشد، آلودگی به قارچ هایی است که از خاک مزرعه و به همراه برداشت از سطح پایین ذرت علوفه ای، سیلاژ ذرت را آلوده می کند.
کدام مایکوتوکسین ها سیلاژ ذرت را آلوده می نماید؟
در سال های اخیر برخی محققین به بررسی پروفایل مایکوتوکسینی در نمونه های سیلاژ ذرت پرداخته اند که در آن ها نشان داده شده است که سیلاژ ذرت می تواند به تریکوتسن ها (گروهی با ۱۸۰ نوع مایکوتوکسینی)، فیومنیسین ها، آفلاتوکسین ها، زیرالنون، مایکوفنولیک اسید و روکی فورتین C آلوده گردد. در بین این مایکوتوکسین ها، سموم ترشح شده از فوزاریوم ها هم چون زیرالنون و تریکوتسن ها، نشان دهنده ی آلودگی ذرت علوفه ای در زمان برداشت گیاه در مزرعه هستند و معمولا در طول دوره سیلوسازی تغییری در سطح آلودگی آن ها اتفاق نمی افتد، بنابراین در صورتی که سیلاژ ذرتی داریید که میزان زیرالنون بالای آن سقط جنین های فراوانی را در گله بوجود آورده است خود را در خصوص شرایط سیلوسازی ملامت نکنید، زیرا به احتمال بسیار بالایی این آلودگی از مزرعه به گله ی شما وارد شده است و شما در خصوص شرایط آلوده سازی آن چندان کنترلی نداشته ایید.
مهمترین دسته ی مایکوتوکسینی که سیلاژ ذرت را آلوده می سازد فیومنیسین ها هستند. تا کنون ۲۸ نوع مختلف فیومنیسین تشخیص داده شده است که آن ها را به گروههای A، B، C و P دسته بندی می کنند. فیومنیسین های گروه B و به خصوص فیومنیسین B۱ بیش از سایرین مورد توجه است. رودریگرز و ناهلر (۲۰۱۲) در یک بررسی سه ساله گزارش کردند که ۶۴ درصد اقلام خوراکی حیوانات از نمونه های جمع آوری شده از آمریکا، اروپا و آسیا با میانگین آلودگی ۱۹۶۵ میکروگرم در هر کیلوگرم به فیومنیسین ها آلوده است (Rodrigues and Naehrer, ۲۰۱۲). در یک تحقیق دیگر در برزیل، از میان ۳۲۸ نمونه سیلاژ ذرت، ۴۶/۸ درصد به فیومنیسین ها با میانگین ۳۶۹ میکروگرم در کیلوگرم آلوده بود (Schmidt et al., ۲۰۱۵). برخی مطالعات نیز به بررسی مقادیر فیومنیسین ها در سطوح مختلف سیلاژ پرداخته است که بر این اساس مقادیر آلودگی در لایه های بالای سیلاژ بیشتر از لایه های مرکزی و پایینی گزارش شده است که می تواند به دلیل احتمال ورود هوای بیشتر در لایه های بالای بوده باشد (Gonzalez-Pereyra et al., ۲۰۰۸). جهت اطلاعات بیشتر در خصوص سموم فیومنیسینی، پیشنهاد می گردد خبرنامه شماره ۳ را مطالعه نمایید.
نتایج مطالعات علمی بر روی آلودگی به تریکوتسن ها نشان می دهد که سیلاژهای ذرت به تریکوتسن های گروه B بیش از تریکوتسن های گروه A (هم چون T-۲ و HT-۲) آلوده می شوند. در بیش تر مطالعات نشان داده شده است که سطوح نامتعارفی از آلودگی به دی اکسی نیوالنول (DON) که از مهم ترین تریکوتسن های گروه B می باشد در سیلاژ ذرت وجود دارد (Storm et al., ۲۰۰۸; Gallo et al., ۲۰۱۵; Cogan et al., ۲۰۱۶). آلودگی به برخی تریکوتسن های دیگر هم چون نیوالنول، دی اکسی نیوالنول استیله شده، دی اسیتوکسی اسکراپینول و فوزارنون X نیز گزارش شده است، اما سطوح آلودگی به آن ها بسیار کم بوده است (Schollenberger et al., ۲۰۰۶; Storm et al., ۲۰۱۰; Eckard et al., ۲۰۱۱).
دریهوس و همکاران طی مطالعه ای بر روی سیلاژهای ذرت هلند گزارش کرد که ۵۰ درصد از ۱۴۰ نمونه ی سیلاژ ذرت بررسی شده به طور متوسط به ۱۴۶ میکروگرم در کیلوگرم زیرالنون آلوده بودند (Driehuis et al., ۲۰۰۸). در برخی مطالعات نیز زیرالنون بیشترین وقوع آلودگی مایکوتوکسینی را در بین سایرین داشته است (Storm et al., ۲۰۱۴). شباهت ساختاری زیرالنون به استروژن سبب شده است که این مایکوتوکسین اثرات مخربی بر عملکرد تولید مثلی حیوانات بگذارد. تاثیرات زیرالنون بر نشخوارکنندگان بیش از سایر گونه ها گزارش شده است، زیرا میکروارگانیسم های شکمبه زیرالنون را به آلفا زیرالنون تبدیل می نمایند که ترکیبی با افینیته ی بالا برای اتصال به گیرنده های استروژنی است. هم چنین در گوساله های جوان و تلیسه ها رشد بیش از اندازه ی بافت پستانی می تواند نشان دهنده ی آلودگی خوراک آن ها به زیرالنون باشد.
در بیش تر مطالعات صورت گرفته، نگرانی های کمی در خصوص آلودگی سیلاژ ذرت به سموم آفلاتوکسینی گزارش شده است. در آزمایشی که در هلند (Driehuis et al., ۲۰۰۸) بر روی ۱۴۰ نمونه سیلاژ ذرت صورت گرفته بود و هم چنین در تحقیقی که در مجارستان (Kosicki et al., ۲۰۱۶) صورت گرفته بود، هیچ یک از نمونه ها به سموم آفلاتوکسینی آلوده نبودند، اما توجه به این نکته ضروری است که قارچ های آسپرژیلوسی و به خصوص سویه آسپرژیلوس فلاویوس علاوه بر امکان رشد در شرایط مزرعه ای می تواند سیلاژ ذرت را در زمان نگهداری نیز به سموم آفلاتوکسینی آلوده سازد. بنابراین کیفیت ذرت علوفه ای و مهارت در فرآوری سیلاژ در میزان سطح آلودگی به سموم آفلاتوکسینی بسیار تعیین کننده خواهد بود. به عنوان نمونه در بررسی صورت گرفته در مزارع آرژانتین، تقریبا ۳۰/۲ درصد از نمونه های سیلاژ ذرت به طور متوسط به سطح ۴۲/۱ میکروگرم در کیلوگرم از آفلاتوکسین ها آلوده بودند. بنابراین زمانی که برای تولید سیلاژ از ذرت علوفه ای استفاده می نمایید که آلودگی مزرعه ای به قارچ آسپرژیلوس دارد یا در مراحل کوبش و بستن سیلو دقت کافی را انجام نمی دهید، همواره می بایستی نگران آلوده شدن شیر به سطوح نامتعارفی از آفلاتوکسین M۱ باشید.
قارچ پنیسیلیوم روکی فورتی معمول ترین قارچی است که سیلاژهای ذرت را آلوده می سازد زیرا این قارچ به اسیدیته ی پایین و محدودیت اکسیژن حساس نیست، بنابراین از آن به عنوان قارچ معمول سیلاژ نام برده می شود. در طی دو مطالعه یکی در آلمان (Auerbach et al., ۱۹۹۸) و دیگری در دانمارک (Storm et al., ۲۰۱۰) به ترتیب ۸۵ و ۹۶ درصد سیلاژهای ذرت بررسی شده به قارچ پنیسیلیوم روکی فورتی آلوده بودند. سه دسته ی مایکوتوکسین های PR-Toxin، مایکوفنولیک اسید و روکی فورتین ها، معمول ترین مایکوتوکسین هایی هستند که توسط قارچ پنیسیلیوم روکی فورتی ترشح می شود و می بایستی انتظار داشته باشیم که مقادیر آن ها در سیلاژ نیز بالا باشد.
شرایط سیلاژهای ایران چگونه است؟
در یکی از بازدیدهای دوره ای از یکی از واحدهای گاو شیری با نمونه ی کپک زده ای از سیلاژ ذرت برخورد کردم و از آن جایی که این ریسه های صورتی رنگ را در بسیاری از واحدها دیده بودم و جهت رفع کنجکاوی، نمونه را به یکی از آزمایشگاه های معتبر ارسال کردم. در آن زمان نمی دانستم که حتی لمس کردن کپک و یا بدتر از آن استشمام بوی آن می تواند چقدر خطرناک باشد، بنابراین در صورتی که شما نیز خواستید نمونه ی از قسمت های کپک زده برداریید حتما از دستکش و ماسک استفاده کنید.
نمونه سیلاژ ذرت، حاوی قارچ های موناسکوس پرپروس و بزیکلامیس نیویا بود که با فرضیات اولیه در خصوص آلودگی به قارچ های معمول کمی متفاوت بود. بزیکلامیس نیویا، قارچی است که معمولا به راحتی می تواند در شرایط غیرهوازی سیلاژ رشد نماید و بعد از سه ماه از زمان بسته شدن سیلو مقدار قابل توجهی سموم پاتولین و بیزوکلامیک اسید ترشح نماید و این سموم معمولا سم های نیستند که در زمان آنالیز سیلاژ به آن توجهی کرده باشیم. بنابراین می توان این فرض را به همراه داشته باشیم که هر نوع آلودگی مایکوتوکسینی در سیلاژهای ذرت ممکن است وجود داشته باشد.
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است..